Απεβίωσε ο Joseph Weizenbaum, δημιουργός της Eliza

Σε ηλικία 85 ετών έφυγε από τη ζωή ο προγραμματιστής Joseph Weizenbaum, περισσότερο γνωστός για τη δουλειά του στο πρόγραμμα διαλόγου Eliza, το οποίο ήταν ένα από τα πολύ πρώιμα δείγματα της τεχνητής νοημοσύνης και έδειξε τις δυνατότητες της τεχνολογίας. Ο Weizenbaum είχε εκφραστεί πολλές φορές με σκεπτικισμό σχετικά με τις δυνατότητες της τεχνολογίας για τη βελτίωση της ανθρώπινης κατάστασης. Η Eliza δημιουργήθηκε το 1964, όταν ο Weizenbaum εργαζόταν ως καθηγητής στο ΜΙΤ.

Το όνομα του προγράμματος ήταν δανεισμένο από την Eliza Doolittle, τον ομώνυμο χαρακτήρα του έργου "Πυγμαλίων" που η Όντρεϊ Χέπμπορν υποδύθηκε αργότερα στην ταινία "Ωραία μου κυρία", όπου προσπαθούσε να μάθει να μιλά σωστά αγγλικά. Το πρόγραμμα ήταν ένα επαναστατικό πείραμα στη μελέτη της ανθρώπινης αλληλεπίδρασης με τους υπολογιστές.

Πιο συγκεκριμένα, ένας χρήστης μπορούσε να ανοίξει συζήτηση με την Eliza και να συνεχίσει να συνομιλεί μαζί της χωρίς να καταλάβει ότι στην άλλη άκρη του καλωδίου βρίσκεται υπολογιστής και όχι άνθρωπος. Πολλές από τις απαντήσεις της Eliza δίνονταν με τη μορφή ερώτησης, όπως θα απαντούσε ένας ψυχοθεραπευτής. Πολλοί από αυτούς που συμμετείχαν στο πείραμα, απολάμβαναν τις συζητήσεις, αποκαλύπτοντας συχνά προσωπικά τους θέματα.

Ωστόσο, το 1976, ο Weizenbaum στο βιβλίο του "Computer Power and Human Reason: From Judgment to Calculation" [Υπολογιστική Δύναμη και Ανθρώπινη Λογική: Από την Κρίση στον Υπολογισμό] εκφράστηκε με σκεπτικισμό απέναντι στα συστήματα που υποκαθιστούσαν την αυτοματοποιημένη λήψη αποφάσεων του ανθρώπινου εγκεφάλου και έθεσε ερωτήματα σχετικά με το τι είδους σχέση θα θέλαμε να έχουμε με τη μηχανή. Ο Weizenbaum πίστευε πως υπάρχουν ανυπέρβλητες ποιότητες στην ανθρώπινη εμπειρία, οι οποίες δεν μπορούν να αναπαραχθούν στην αλληλεπίδραση με τις μηχανές. Στο βιβλίο του το περιγράφει ως "η δίχως λέξεις ματιά που ανταλλάσσουν ο πατέρας και η μητέρα πάνω από το κρεβάτι του παιδιού τους που κοιμάται".

Το βιβλίο αυτό στάθηκε η αφορμή για να προκληθεί ρήξη ανάμεσα στον Weizenbaum και άλλα μέλη της κοινότητας των ερευνητών τεχνητής νοημοσύνης. Ο ίδιος αυτοαποκαλούνταν αιρετικός.

Ο Joseph Weizenbaum γεννήθηκε στο Βερολίνο από Γερμανούς γονείς και εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στις ΗΠΑ το 1936, όταν οι Εβραίοι διώκονταν στη Γερμανία. Σπούδασε μαθηματικά και προγραμματισμό στους πρώτους υπολογιστές που δημιουργήθηκαν.


New York Times